ตบะ เป็นตัวควบคุม อารมณ์

ตะโป จะ ๏ พึงบำเพ็ญ ตบะ ละกิเลส อันเป็นเหตุ หักห้าม กามฉันท์ มุ่งทำลาย ถ่ายบาป สาบสูญพันธุ์ เข้าสู่ขั้น สุโข โลกุตตรฌาน ๛ ตบะ โดยความหมายแปลว่า ทำให้ร้อน ไม่ว่าด้วยวิธีใด การบำเพ็ญตบะหมายความ

ธรรมใด ย่อมแผดเผาอกุศลธรรมทั้งหลาย เพราะเหตุนั้น ธรรมนั้น จึงชื่อว่า ตบะ ความเพียร คำว่า ตบะ นั่น เป็นชื่อแห่งอินทรียสังวร

ตบะ ตบะ, น พิธีข่มกิเลสโดยทรมานตัว เช่น ฤๅษีบำเพ็ญตบะ ตบะ, การบำเพ็ญเพื่อให้กิเลสเบาบางหรือการข่มกิเลส, ธรรมข้อที่ ๖ ในทศพิธราชธรรม i> i>

ตบะแตก ตบะ ตปะ หรือ ตบะ เป็นทศพิธราชธรรมข้อที่ ๖ ตบะ แปลว่า ความเพียรเผากิเลส หมายถึงการบำเพ็ญตนเพื่อให้กิเลสเบาบางจนหมดสิ้นไป พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีทศพิธราชธรรมข้อนี้